Komosa ryżowa zawiera dwa razy więcej wapnia niż mleko. Jest źródłem cennego białka, strukturą przypominającego to pochodzące z mleka krowiego. Zaliczana jest do najbardziej odżywczych nasion świata, zyskuje coraz większą popularność wśród miłośników zdrowego żywienia. To prawdziwe bogactwo witamin, minerałów i związków organicznych niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Dlaczego warto włączyć ją do swojego jadłospisu? Jakie dania można przyrządzić z komosą ryżową? Zainteresowanych zapraszamy do zapoznania się z naszymi wskazówkami.
Quinoa - matka zbóż dla Inków
Komosa ryżowa, czyli quinoa, to gatunek jednorocznej rośliny należącej do rodziny komosowatych. Jej ojczyzną jest Ameryka Południowa. Jest przy tym znana od setek lat. Uprawiali ją Inkowie ze względu na wartościowe nasiona oraz liście, z których przyrządzali rozmaite potrawy i lekarstwa. Wierzyli także, że komosa ryżowa daje ich wojownikom nadprzyrodzone siły do walki. Starożytni Indianie nazywali ją matką zbóż, chociaż taksonomia wyraźnie wskazuje, że gatunek nie jest zbożem. Roślina osiąga wysokość około 150 centymetrów. Kwiatostany zebrane w gęste kiście pojawiają się w okresie od czerwca do sierpnia. Następnie przekształcają się w nasiona, które u jadalnych odmian komosy ryżowej przybierają rozmaite kolory. Warto zaznaczyć, że jest to gatunek, który dobrze rośnie na glebach ubogich w składniki pokarmowe. Wymaga jednak dość dużej wilgotności gruntu oraz dość dobrego nasłonecznienia. Dobrze znosi duże zasolenie gleby oraz zanieczyszczenia środowiska. W Polsce komosa ryżowa nie występuje w stanie dzikim. Od kilku lat coraz bardziej popularne stają się uprawy komosy ryżowej w kraju, co jednak nie zmienia faktu, że jej największym dostawcą pozostają państwa w Ameryce Południowej. Aż 90% upraw rośliny pochodzi z Boliwii oraz Peru.
Wartości odżywcze komosy ryżowej
Nasiona komosy ryżowej są cenione głównie ze względu na wartości odżywcze. Zawierają blisko 20% białka, które pod względem składu chemicznego przypomina białko mleka krowiego. Można w nim znaleźć wszystkie aminokwasy, również egzogenne, które nie są wytwarzane przez organizm. Dzięki temu komosa ryżowa świetnie sprawdza się w diecie osób starszych, dzieci oraz wegan i wegetarian. Niewielka, 5-procentowa zawartość węglowodanów powoduje, że produkt jest nietuczący i może być stosowany przez osoby przebywające na diecie redukcyjnej. Warto zaznaczyć, że komosa ryżowa jest też doskonałą alternatywą dla zbóż. Nie zawiera glutenu, przez co mogą po nią sięgać osoby borykające się z alergiami pokarmowymi lub celiakią. W nasionach rośliny można także znaleźć kwasy tłuszczowe przyjazne dla zdrowia - linolowy, linolenowy oraz oleinowy, które pozwalają obniżyć poziom cholesterolu HDL we krwi. Co ciekawe, kwas alfa-linolenowy skutecznie łagodzi stany zapalne i dolegliwości astmatyczne, co powoduje, że komosa ryżowa jest doskonałym składnikiem diety dla osób borykających się ze schorzeniami układu oddechowego. Na uwagę zasługuje także bogactwo mikroelementów. W komosie ryżowej można znaleźć bardzo wysokie stężenie żelaza, wapnia, potasu, magnezu oraz cynku. Nie brakuje także witamin, zwłaszcza kwasu askorbinowego oraz witaminy E. Quinoa jest ponadto bogata w witaminy z grupy B oraz witaminę A i D.
Błonnik wspomagający pracę układu pokarmowego
Mówiąc o komosie ryżowej, warto wspomnieć, że jej nasiona zawierają bardzo dużo błonnika. To włókno roślinne, które nie jest trawione przez układ pokarmowy człowieka, co nie zmienia faktu, że pozwala zadbać o jego prawidłową kondycję. Błonnik pęcznieje w żołądku, dając uczucie sytości i redukując chęć do podjadania między posiłkami, co jest szczególnie istotne dla osób chcących zrzucić zbędne kilogramy. Reguluje również perystaltykę jelit, zapobiegając zaleganiu niestrawionych resztek pokarmowych. Co ważne, błonnik pozwala też zadbać o właściwą mikroflorę w układzie pokarmowym, tworząc sprzyjające środowisko dla pożytecznych bakterii. Z tego właśnie względu, spożywanie komosy ryżowej zaleca się osobom, które przyjmują antybiotyki wyniszczające mikroflorę jelit.
Dla mocnych i zdrowych kości
Komosa ryżowa doskonale wpływa na układ kostny. Zawarte w niej wysokie stężenie wapnia oraz fosforu powoduje, że skutecznie wspomaga mineralizację kości. Z tego względu jest zalecana dzieciom i młodzieży w okresie wzrostu. Co ciekawe, spożywanie nasion rośliny stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu. Po komosę ryżową powinny sięgnąć również osoby w podeszłym wieku narażone na odwapnienie kośćca, a także kobiety w ciąży. To produkt, który obowiązkowo powinien znaleźć się w jadłospisie kobiet w okresie menopauzy, zmagających się z osłabieniem gęstości kości. Komosa ryżowa skutecznie zapobiega bowiem osteoporozie.
Przeciwutleniacze w walce z wolnymi rodnikami
Komosa ryżowa to prawdziwe bogactwo przeciwutleniaczy. Dzięki temu jej nasiona świetnie radzą sobie ze stresem oksydacyjnym. Niwelując wolne rodniki, powodują, że komórki starzeją się dużo wolniej i są świetnie chronione przed zmianami nowotworowymi. Antyoksydanty takie jak kamferol oraz kwercetyna świetnie łagodzą ponadto stany zapalne, przez co mogą być stosowane w leczeniu schorzeń przewlekłych. Warto także pamiętać o tym, że roślina zawiera wysokie stężenie metioniny. To aminokwas, który warunkuje doskonałą kondycję skóry, włosów oraz paznokci.
Quinoa w profilaktyce nowotworów
W ostatnich latach, w wielu ośrodkach naukowych na świecie są prowadzone badania pozwalające wykazać antynowotworowe właściwości komosy ryżowej. Eksperci z zakresu mikrobiologii oraz biotechnologii pracujący na Uniwersytecie Jagiellońskim przeprowadzili szereg eksperymentów na szczurach, które wyraźnie wskazują na to, że ekstrakt z quinoi skutecznie hamuje rozwój komórek nowotworowych. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że roślina posłuży w przyszłości do walki z rakiem. Na chwilę obecną wiadomo również, że regularne spożywanie komosy ryżowej może przyczynić się do profilaktyki antynowotworowej.
Nasiona chroniące serce
Regularne spożywanie komosy ryżowej jest ponadto zalecane osobom cierpiącym na problemy ze strony układu sercowo-naczyniowego lub szukających sposobu na skuteczną i naturalną profilaktykę chorób układu krążenia. Wysoka zawartość składników odżywczych sprawia, że nasiona doskonale wzmacniają mięsień sercowy. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz błonnik pozwalają z kolei obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi. Obecny w komosie ryżowej potas świetnie stabilizuje ciśnienie krwi, zapobiegając miażdżycy. Co ważne, roślina jest bezkonkurencyjna w kwestii oczyszczania krwi z toksyn. Zawarte w niej łatwo przyswajalne żelazo to z kolei sposób na walkę z anemią.
Idealna dla diabetyków
Warto także zaznaczyć, że komosa ryżowa posiada niski indeks glikemiczny przyjmujący wartość 35, przez co znakomicie sprawdza się w diecie diabetyków. W jej składzie można bowiem znaleźć przede wszystkim węglowodany złożone, które nie powodują wahania poziomu cukru we krwi. Dzięki temu, spożywanie nasion rośliny skutecznie chroni nie tylko przed nadwagą, ale również przed wystąpieniem zespołu metabolicznego. Należy wspomnieć także o tym, że quinoa zawiera wysokie stężenie kwercytyny. To przeciwutleniacz pozwalający zwiększyć wrażliwość na insulinę i uchronić przed cukrzycą typu II. Naukowcy planują także w przyszłości wykorzystać zawarte w niej związki chemiczne w celu zredukowania enzymów odpowiedzialnych za występowanie choroby.
Wpływ komosy ryżowej na układ nerwowy
Wysokie stężenie witamin z grupy B oraz magnezu powoduje, że quinoa jest doskonałym produktem wspierającym pracę układu nerwowego. Jej spożywanie jest zalecane osobom w stanie chronicznego zmęczenia oraz wyczerpania psychicznego. Komosa ryżowa wspomaga też walkę ze stresem i łagodzi objawy depresji. To produkt, który świetnie poprawia koncentrację i pozwala zwiększyć wydajność pamięci długotrwałej. Z tego względu powinny po nią sięgać osoby wykonujące pracę umysłową oraz uczniowie.
Komosa ryżowa w kuchni. Przeciwwskazania do stosowania quinoi
Komosa ryżowa pozwala na szerokie spektrum zastosowań w kuchni. Jak wskazuje jej nazwa gatunkowa, roślina jest świetną alternatywą dla ryżu. Jej nasiona mają lekko pikantny, orzechowy smak, przez co mogą stanowić świetne uzupełnienie dań obiadowych. Można dodawać ją do zup oraz mięs. Sprawdza się jako dodatek do deserów oraz jogurtów. Na bazie komosy ryżowej można przygotowywać także rozmaite wypieki. Sięgając po quinoę, warto jednak pamiętać, że jest to roślina z gatunków szarłatowatych. Oznacza to, że podobnie jak szczaw czy szpinak zawiera dość wysoki poziom szczawianów, przez co nie może być spożywana w dużych ilościach przez osoby cierpiące na schorzenia nerek. Nasiona komosy ryżowej posiadają ponadto powłokę z sapoiny. To gorzki w smaku związek chemiczny, który może utrudniać przyswajanie witamin, minerałów oraz substancji organicznych, a także spowalniać trawienie. Z tego względu, zaleca się przed spożyciem dokładne opłukanie nasion, pozwalające pozbyć się szkodliwej substancji.