Właściwości lecznicze morwy czarnej docenił sam Karol Wielki, nakazując jej rozpowszechnianie na północ od Alp. Jeszcze kilkanaście lat temu była powszechnie sadzona w ogrodach, a także w miejskich parkach. I chociaż dziś niewiele osób o niej pamięta, naukowcy przekonują, że roślina ta nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa.
To specyfik z babcinej apteczki, który zaskakuje także walorami smakowymi. Morwa czarna posiada soczyste, słodkie owoce, które mogą stanowić idealny składnik deserów oraz trunków. Co ważne, morwa czarna to także antidotum na starzenie się organizmu i znakomity, naturalny lek, pozwalający zachować młodość na długi czas.
Ojczyzną morwy czarnej są północne kraje Azji Mniejszej. Na Stary Kontynent dotarła znacznie wcześniej, niż jej kuzynka - morwa biała, która w naturalnych warunkach rosła w Chinach. Warto jednak pamiętać, że do Europy roślinę sprowadzono nie ze względu na smakowite owoce oraz ich właściwości lecznicze. Celem było rozwinięcie hodowli jedwabników morwowych - owadów, których kokony służyły do produkcji szlachetnych tkanin.
Drzewo morwy czarnej
Roślina najlepiej rośnie w klimacie cechującym się dość wysokimi temperaturami. Z tego względu jest uprawiana przede wszystkim na południu Europy - szczególnie w Hiszpanii oraz we Włoszech. W Polsce jest obecnie dość rzadko spotykana. Morwa czarna to drzewo, którego wysokość sięga kilkunastu metrów. Posiada dość krótki pień i piękną, rozłożystą koronę. W celach leczniczych są wykorzystywane wszystkie jej części - łącznie z korą oraz korzeniami. Najbardziej popularne są jednak ciemnofioletowe, podłużne owoce, przypominające wyglądem jeżyny. Roślina owocuje od maja do sierpnia.
Drzewo morwy czarnej z owocami
Właściwości morwy czarnej
Zawartość związków odżywczych
Morwa czarna to cenne źródło witamin, mikroelementów oraz związków chemicznych wykazujących pozytywny wpływ na organizm. Za ciemnofioletowy wygląd owoców odpowiadają garbniki, będące silnymi substancjami przeciwutleniającymi. Garbniki są wykorzystywane także do barwienia przetworów spożywczych. W owocach morwy czarnej nie brakuje także innych substancji aktywnie czynnych. Występuje w niej wysokie stężenie witamin C i PP. Można również znaleźć bogactwo witamin z grupy B oraz mikroelementów, głównie potasu, żelaza, magnezu, fosforu oraz wapnia. Bez względu na to, że zawierają też cukry, mogą być stosowane w diecie diabetyków.
Kaloryczność
Owoce są niskokaloryczne. W 100 gramach świeżych owoców występuje około 65 kalorii.
Zastosowania lecznicze
Idealna dla cukrzyków oraz osób przebywających na diecie odchudzającej
Morwa czarna, podobnie jak biała, znajduje szerokie zastosowanie we wspomaganiu kuracji cukrzycy. Zawarte w jej liściach alkaloidy, warunkują prawidłową przemianę cukrów w organizmie, wykazując działanie podobne do syntetycznych leków przeciwcukrzycowych. Powodują, że węglowodany wolniej się wchłaniają, co ułatwia normalizowanie poziomu insuliny we krwi. Owoce morwy czarnej z kolei powodują także uczucie sytości. Redukują uczucie głodu występujące przy gwałtownym spadku cukru we krwi. Ograniczają tym samym sięganie po przekąski między posiłkami i powodują mniejsze odkładanie się tkanki tłuszczowej. Są zatem niezastąpione w diecie osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy.
Ratunek dla układu odpornościowego
Sok z owoców morwy jest wykorzystywany także przy przeziębieniach. Bogactwo witaminy C sprawia, że świetnie pobudza układ immunologiczny i ogranicza ryzyko infekcji. W przypadku jej wystąpienia, przyspiesza powrót do zdrowia. Posiada właściwości napotne i obniżające gorączkę. Walory przeciwbakteryjne sprawiają, że skutecznie redukuje namnażanie się drobnoustrojów. Sok z morwy czarnej zalecany jest także jako specyfik wykrztuśny, przez co stosuje się go przy mokrym kaszlu w celu oczyszczania dróg oddechowych z zalegającej w nich wydzieliny. Jest wykorzystywany również w kuracji astmy. Ze względu na to, że syrop z owoców rośliny posiada właściwości wiążące toksyny i powodujące ich usuwanie z organizmu, zaleca się go także palaczom, którzy skarżą się na uporczywy kaszel i dolegliwości ze strony układu oddechowego.
Wpływ na system trawienny oraz układ moczowy
Antybakteryjne działanie morwy czarnej sprawia, że w medycynie ludowej była stosowana jako środek pomocny w leczeniu nadżerek oraz wrzodów żołądka. Zalecano ją także przy biegunkach oraz nieżytach jelit. Napary z liści morwy powodują bowiem ograniczenie namnażania się bakterii takich jak gronkowiec złocisty, salmonella oraz Shigella dysenteriae. U dzieci sok z owoców uśmierzał także dolegliwości związane z kolką. Napar z liści morwy czarnej stanowił z kolei doskonały specyfik do płukania jamy ustnej, pozwalający pozbyć się aft oraz bolesnych nadżerek. Dziś owoce morwy czarnej są wykorzystywane przede wszystkim w uporczywych zaparciach. Zawartość pektyn oraz błonnika pobudza perystaltykę jelit i warunkuje regularne wypróżnianie. Warto pamiętać, że lecznicze walory wykazuje także kora morwy czarnej, znakomicie wpływająca na układ moczowy. Jej właściwości moczopędne razem z działaniem antyseptycznym sprawiają, że znakomicie oczyszcza pęcherz, zapobiegając infekcjom bakteryjnym. Przeciwdziała także tworzeniu się złogów w nerkach prowadzących w konsekwencji do kamicy. Diuretyczne właściwości owoców powodują ponadto, że świetnie sprawdzają się jako naturalny środek pozwalający pozbyć się opuchlizny i obrzęków.
Zdrowe serce i mocne nerwy
Morwa czarna jest także przyjazna dla serca. Stosuje się ją w przypadku dolegliwości wywołanych arytmią, tachykardią oraz częstoskurczem. Wysokie stężenie polifenoli powoduje, że owoce świetnie obniżają ciśnienie, zapobiegając rozwojowi choroby miażdżycowej i w konsekwencji, udarom mózgu. Morwa czarna wspomaga także produkcję cholesterolu HDL, ograniczając jednocześnie stężenie frakcji LDL oraz trójglicerydów. Duża zawartość żelaza oraz kwasu foliowego sprawia, że dba o odpowiednią kondycję krwi. Produkcję czerwonych krwinek przez szpik kostny stymuluje z kolei witamina B6. Może być stosowana przy anemii. Jest także świetnym składnikiem diety kobiet w ciąży. Owoce rośliny są ponadto bogate w witaminę K, co sprawia, że w medycynie Wschodu są zalecane kobietom w okresie menstruacji. Sprawiają, że krwawienia są mniej obfite i wykazują łagodne działanie rozkurczowe oraz przeciwbólowe. Duża zawartość witamin z grupy B sprawia z kolei, że morwa czarna wpływa pozytywnie na kondycję układu nerwowego, dzięki czemu może być stosowana w łagodzeniu objawów zespołu przedmiesiączkowego.
Morwa czarna - owoce i liście w służbie urody
Za ciemny kolor owoców morwy czarnej odpowiadają barwniki wykazujące właściwości antyoksydacyjne. Dzięki temu zwalczają wolne rodniki, zapobiegają uszkodzeniom komórek i opóźniają procesy starzenia. Wykazują także pozytywny wpływ na narząd wzroku, zapobiegając zwyrodnieniom plamki żółtej. Przeciwutleniacze, witaminy i minerały wykazują także pozytywne działanie na skórę. Odżywiają ją od wewnątrz, wspomagają produkcję kolagenu, co powoduje, że staje się bardziej jędrna i elastyczna. Z kolei kwasy organiczne, szczególnie kwas jabłkowy, posiadają właściwości rozjaśniające. Stosowane miejscowo zmniejszają widoczność przebarwień i wygładzają koloryt skóry. Związki chemiczne zawarte w owocach morwy czarnej ułatwiają także pozbywanie się zrogowaciałego naskórka i wspomagają regenerację skóry. Napary z liści rośliny mogą być także stosowane w charakterze płukanek do włosów. Oprócz tego, że świetnie odżywiają skórę głowy, pobudzają ją dodatkowo do produkcji melaniny, dzięki czemu przeciwdziałają siwieniu włosów.
Zastosowanie w kuchni
Owoce morwy czarnej od lat znajdują szerokie zastosowanie w kuchni. Orzeźwiające i bardzo aromatyczne idealnie sprawdzają się jako dodatek do lodów oraz deserów. Można z nich przygotowywać także dżemy oraz konfitury, bez obaw o to, że stracą swoje właściwości odżywcze.
Dżem z morwy czarnej
Przed laty popularne były także soki i syropy z morwy czarnej, po które sięgano w okresie przeziębień oraz grypy. Amatorzy mocniejszych trunków mogą pokusić się o przygotowanie z jej owoców win oraz nalewek, które działają rozgrzewająco i przeciwzapalnie.