Kuchnia czeska - zupy, dania, przekąski, desery. Przepisy potraw czeskich

Kuchnia czeskaKuchnia czeska to prawdziwe bogactwo smaków, choć kojarzy się nam przede wszystkim z knedelkami, smażonym serem, a klasyczne czeskie danie to wieprzowina, knedle, kapusta (vepro, knedlo, zelo). Czechy to kraj o wielowiekowej historii, co ma też odzwierciedlenie w tutejszej kuchni - przez długi czas ulegała ona wpływom państw sąsiednich, między innymi Węgier, Słowacji, Austrii, Niemiec. Jest to kuchnia raczej ciężka i kaloryczna, ale dzięki temu na pewno sycąca.

Czeskie zupy

Warto wiedzieć, że Czesi bardzo chętnie jedzą zupy (polevky), które są ważną częścią obiadu. Do podstawowych zup należy czeska zupa czosnkowa (cesnecka, cesnekova polevka). W menu znajdziemy także czeskie flaczki (drstkova polevka), które są przyrządzane w nieco inny niż u nas sposób. Czesi jedzą także zupę cebulową (cibulacka), zupę pomidorową (rajska polevka) i wiele innych, które jednak różnią się w smaku od tych, do których jesteśmy przyzwyczajeni.

Czeskie drugie dania

W daniach obiadowych prym wiedzie czeska wieprzowina pieczona, duszona w rozmaitych sosach lub opiekana na ruszcie (veprova pecene). Ważną pozycję w czeskiej kuchni zajmuje również dziczyzna. Natomiast najbardziej popularnym daniem bezmięsnym jest czeski smażony ser, podawany z żurawiną lub borówką bądź też z sosem tatarskim. Do smażenia wykorzystywany jest ser edamski lub pleśniowy hermelin. Ser przed smażeniem jest dokładnie panierowany, przez co zyskuje później chrupiącą skórkę, a jego środek jest delikatny i miękki.

Kiedy zamawia się potrawę w restauracji lub w innym większym lokalu gastronomicznym, warto pamiętać, że danie główne składa się z mięsa lub ryby oraz ziemniaków (brambory) lub knedlików, które są symbolem kuchni czeskiej. Do Czech przybyły z Niemiec, jednak tak mocno wrosły w czeską kuchnię, że obecnie są kojarzone raczej z tym państwem. Jako dodatek do mięs występują w dwóch podstawowych rodzajach:

  • ziemniaczane (bramborove knedliky),
  • bułczane (houskove knedliky).

Oprócz tego mogą być także podawane na słodko z owocami, oblane śmietaną (ovocne knedliky). Osobno zamawia się sałaty i surówki - najczęściej serwowanym warzywem jest duszona kapusta (zeli) biała i czerwona.

Czeskie przekąski

Czesi w swej kuchni mają też wiele charakterystycznych przekąsek. Wśród propozycji znajdziemy między innymi:

  • "utopence" (marynowane w occie serdelki),
  • "smazeny syr w housce" (smażony na głębokim tłuszczu panierowany żółty ser podawany w bułce, z dodatkiem majonezu),
  • "marynovany (nakladany) hermelin" (ser pleśniowy marynowany w oliwie z ziołami).

Ostrzejszy w smaku jest popularny ser z Ołomuńca ("olomoucke tvaruzky"). Ponadto "parek w rohliku" (czyli po prostu parówka w bułce, którą można kupić w budkach ulicznych), "prazska aunka" (słynna w Czechach praska szynka). Lubianą przez Czechów przekąską są "topinky", czyli smażone na oleju lub maśle kromki chleba, natarte czosnkiem, podawane z różnymi dodatkami (na przykład szynka, ser). Najbardziej klasyczną z topinek jest chyba "topinka svejkovska", czyli z sadzonym jajkiem, plastrem szynki i startym serem.

Kuchnia czeska - desery

Kuchnia czeska oferuje też duży wybór pyszności. Typowym czeskim deserem są knedliki. Słodkie knedliki (przygotowane z ciasta drożdżowego, kaszy manny lub twarogu) nadziewane owocami, posypywane makiem, twarogiem lub orzechami i polewane topionym masłem. Natomiast typowe czeskie ciastko o dość makabrycznej nazwie "rakvicka", czyli trumienka, to nic specjalnego. O wiele lepsze są przyrządzane na różne sposoby naleśniki (palacinky) lub rolady (zaviny). Innymi słynnymi deserami są: popularne ciasto zarówno Czechów, jak i Austriaków, czyli jabłkowy studel (jablkovy strudl) oraz bułeczki z powidłami (cesky kolac). Natomiast tradycyjne czeskie buchty nadziewane makiem, powidłami lub twarogiem znane tylko tutaj. Z kolei słynne pierniki z Pardubic (paradubicke pernicky) są popularne także poza granicami Czech. Koniecznie należy wspomnieć o jeszcze jednej typowo czeskiej specjalności, którą są "horicke trubicky". To bardzo cienkie, zwijane w rolki wafelki, łączone stopionym masłem i miodem, obsypane cynamonem, tłuczonymi migdałami i orzechami oraz innymi dodatkami.

Kuchnia czeska - piwa

Znów piwo Czesi uważają za napój narodowy. Mamy do wybory między innymi:

  • ciemne,
  • jasne,
  • mieszane,
  • drożdżowe.

Należy wiedzieć, że na czeskim rynku piwa znajduje się obecnie ponad 470 jego rodzajów. Czesi wypijają rocznie około 160 litrów złocistego trunku w przeliczeniu na mieszkańca. Do najbardziej popularnych czeskich piw należą znane za granicą:

  • Plzensky Prazdroj (Pilsner Urquell),
  • Budejovicky Budvar (Budweiser Budvar),
  • Velkopovicky Kozel,
  • Staropramen,
  • Gambrinus.

Prawie każdy czeski browar, a są ich w Czechach setki (jeśli nawet nie tysiące), produkuje kilka rodzajów piw. Podstawowy podział to ten na piwa jasne (svetle) i ciemne (tmave). Amatorów znajduje także mieszanka obu rodzajów piw (rezane). Do popularnych trunków należą również: ziołowy likier typu bitter - Becherovka oraz śliwowica, a także destylaty z brzoskwiń i czereśni. Czechy to także jeden z niewielu na świecie producentów absyntu oraz bardzo wysokiej jakości wina. Są to dwa główne regiony zasobne w winnice: okolice Pragi oraz Brno. Natomiast wśród napojów bezalkoholowych na uwagę zasługują głównie trzy czeskie wyroby. Woda mineralna Mattoni produkowana w Karlowych Warach, napój Kofola, czechosłowacka (została bowiem wymyślona w latach 60-tych XX wieku) wersja coca-coli i pepsi, oraz napój energetyzujący o nazwie znanego i bardzo silnego materiału wybuchowego - Semtex.

4 wyśmienite czeskie potrawy

Czeskie potrawy warte przygotowania i późniejszej konsumpcji:

  • zupa cebulowa,
  • knedliki bułczane,
  • pieczeń z polędwicy,
  • racuszki.

1. Zupa cebulowa

Potrzebne składniki

  • 3-4 średnie cebule,
  • 3 średnie ziemniaki,
  • 50 g masła,
  • 50 g mąki pszennej,
  • 100 g cienkiej kiełbasy,
  • 1,5 litra wody,
  • sól,
  • mielony pieprz czarny.

Przygotowanie

Z masła i mąki robimy zasmażkę złotego koloru, następnie mieszamy ją z wodą, dbając, aby nie było grudek. Dodajemy ziemniaki pokrojone w kostkę, sól i mielony pieprz czarny. Całość gotujemy do miękkości. Na koniec dodajemy pokrojoną w talarki cebulę i plasterki wędliny.

2. Knedliki bułczane

Potrzebne składniki

  • 2 rogale (najlepsze byłyby te czeskie, ale jeśli nie mamy pod ich pod ręką, mogą być zwykłe bułki),
  • 30 g masła,
  • 400 g mąki pszennej,
  • 3 łyżeczki proszku do pieczenia,
  • 1 jajko,
  • sól,
  • 4 łyżki mleka lub wody.

Przygotowanie

Rogale pokrojone w kostkę smażymy na maśle. Do miski wsypujemy mąkę i proszek do pieczenia, dodajemy jajko, sól i mleko lub wodę. Wyrabiamy gładkie ciasto i dodajemy do niego usmażone kawałki rogali. Masę zostawiamy na 5 minut czasu. Rękami zwilżonymi wodą dzielimy ciasto na dwie części z każdej z nich formujemy szyszkę. Knedliki wkładamy do osolonej, gotującej wody się wody, zwracając uwagę, aby nie przywarły do dna. Gotujemy na wolnym ogniu około 20 minut czasu, po 10 minutach obracamy na drugą stronę. Kroimy na plasterki elektrycznym nożem lub nicią.

3. Pieczeń z polędwicy

Potrzebne składniki

  • 750 g polędwicy,
  • 100 g słoniny,
  • 300 g warzyw korzeniowych (marchew, pietruszka, seler),
  • plasterki cytryny,
  • 2 cebule,
  • 3 średnie liście laurowe,
  • 2 łyżeczki tymianku,
  • pieprz ziarnisty,
  • 500 ml białej śmietany,
  • 1 łyżka mąki pszennej,
  • ocet lub kwasek cytrynowy,
  • 100 g masła,
  • sól,
  • mielony pieprz czarny.

Przygotowanie

Mięso pozbawiamy żył, słoninę kroimy na paski o grubości około 1 cm. Warzywa korzeniowe i cebule siekamy w plasterki. Rozpuszczamy i schładzamy masło. Dno brytfanny pokrywamy słoniną i połową pokrojonych warzyw. Na to kładziemy mięso i zioła: tymianek, pieprz, plasterki cytryny i liście laurowe, a następnie kolejną warstwę warzyw i rozgrzane masło. Pozostawiamy na noc. Przed przystąpieniem do pieczenia solimy. Pieczemy do miękkości, często podlewając własnym sosem lub, jeśli będzie potrzeba, wodą. Mięso wyjmujemy, sos i warzywa przecieramy na sitku, dodajemy bitą śmietanę z mąką dla zagęszczenia sosu i dusimy. Doprawiamy octem lub kwaskiem cytrynowym. Podajemy z knedlikami bułczanymi i sokiem z borówek.

4. Racuszki (livance)

Potrzebne składniki

  • 250 g mąki pszennej,
  • 500 ml mleka,
  • 15 g świeżych drożdży,
  • 30 g cukru,
  • sól,
  • skórka otarta z cytryny,
  • 1 jajko,
  • dżem owocowy,
  • pokruszony twaróg.

Przygotowanie

Drożdże rozdrabniamy w części ciepłego mleka, dodajemy łyżeczkę cukru i trochę mąki, pozostawiamy do wyrośnięcia. Dodajemy szczyptę soli, skórkę z cytryny, jajko i resztę cukru. Stopniowo wyrabiamy mleko i mąkę. Przykrywamy ściereczką i pozostawiamy na pół godziny do wyrośnięcia. Smażymy w tłuszczu z obu stron. Smarujemy dżemem i posypujemy twarogiem.