Ananas comosus to odmiana roślin kwiatowych, z rodziny ananasowatych, jednoliściennych, gatunek rośliny uprawnej, niskopiennej, nazwa botaniczna owocu jadalnego. Nad owocem wyrasta kiść liści o woskowej powłoce, nazywana koroną. Jest bogatym źródłem wielu witamin. Sprawdź jakie ma właściwości i jakie ma zastosowanie.
Ananas - charakterystyka
Soczysty owoc wyrasta w rozecie, krótkiej i grubej łodygi, na wysokości ok. 100-120 cm, otoczony twardymi, ostro zakończonymi liśćmi. Dojrzały owoc ananasa ma żółty lub delikatnie różowy kolor, niedojrzały jest brunatno-zielony. Waga owocu to ok. 1-2 kg. Roślina owocuje tylko raz. Jeżeli rozetę liści odetniemy i ukorzenimy to, po około dwóch latach roślina zakwitnie, z kwiatów wyrośnie nowy owoc. Roślina obejmuje około 2000 gatunków, głównie epifitycznych. To pyszny owoc tropikalny, o wielu korzyściach zdrowotnych.
Ananas pochodzi z Ameryki Południowej, z regionu południowej Brazylii i Paragwaju oraz części Karaibów. Kolumb znalazł je na Gwadelupie podczas podróży do "nowego świata" w 1493 roku, następnie przywiózł je do Europy. W XVI wieku ananas znany był w Afryce, Chinach, Indiach. Pierwsze komercyjne uprawy powstały na Hawajach w 1885 roku. Plantacje zakładano także:
- na Kostaryce,
- w Tajlandii,
- w Meksyku,
- w Hondurasie,
- na Filipinach.
W 1650 roku uprawa ananasów rozwinęła się w Europie. Odkrywcą ananasa w Polsce był brat króla Stanisława Augusta, Kazimierz Poniatowski. Pierwsze szklarnie z ananasami powstały w ogrodach nazywanych "Na górze", obecnie nazwanych Ogrodami Frascati.
Ananas - właściwości i wartości odżywcze
Ananas to bogate źródło witamin oraz cennych składników, odgrywających ważną rolę, w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Obok grejpfruta został nazwany jednym z najzdrowszych owoców na świecie. Owoce ananasa są wolne od tłuszczu i cholesterolu, są źródłem mnóstwa witamin. Ananasy zawierają:
- organiczny związek chemiczny z grupy witamin B - kwas foliowy,
- błonnik,
- potas,
- cynk,
- żelazo,
- miedź,
- mangan,
- magnez,
- wapń,
- fosfor,
- witaminy: A, B1, B2, B6, PP, C,
- bromelaine - enzym roślinny, który rozkłada białko i jest wytwarzany przez łodygi i owoce ananasa.
Zastosowanie ananasa
Jedzenie ananasa bardzo pozytywnie wpływa na organizm, gwarantując zestaw właściwości odżywczych i leczniczych. Ananas jest skutecznym środkiem przeciwbólowym, łagodzi stany zapalne stawów, przyspiesza leczenie kontuzji, gojenie ran, a także oczyszcza organizm z toksyn, pomaga zredukować nadmiar tkanki tłuszczowej.
Ananas to bogate źródło przeciwutleniaczy
Przeciwutleniacz to inaczej związek, który zatrzymuje utlenianie innego związku. Ananas jest bogatym źródłem naturalnych związków roślinnych o działaniu antyoksydacyjnym, które odgrywają ważną rolę w walce ze stresem oksydacyjnym, powodującym szereg zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Badania wykazały, że owoce ananasa bogate w fenole, to doskonałe źródło antyoksydantów.
Lek na zatoki i alergię
Badania naukowców JM Brauna z Uniwersytetu w Kolonii w Niemczech wykazują, że owoc ten jest bogaty zarówno w bromelainę, jak i witaminę C, dlatego pomaga w zapobieganiu i leczeniu chorób układu oddechowego oraz zmniejszaniu śluzu w drogach oddechowych i jamach zatokowych. Bromelaina w tym przypadku wzmacnia działanie antybiotyków, obniża ilość wydzieliny oskrzelowej.
Zwiększa układ odpornościowy
Przeciwzapalny enzym bromelaina pomaga wzmocnić układ odpornościowy i zwalcza przeziębienia oraz grypę. Ananasy, bogate źródło witaminy C, wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Witamina C jest także głównym, rozpuszczalnym w wodzie przeciwutleniaczem, który zwalcza uszkodzenia komórek, zmniejsza stany zapalne, zapobiega bólom stawów i chorobom serca. Pomagają również w detoksykacji organizmu.
Wspomaga trawienie
Enzym bromelaina jest również znany z tego, że rozkłada białka i poprawia trawienie. Regularne spożywanie świeżego ananasa we wszystkich postaciach łagodzi stany zapalne jelit, chroni przed zaparciami, biegunką i zespołem jelita drażliwego (IBS). Bromelaina jako naturalny enzym ułatwia trawienie białek i dzięki temu zapobiega zaleganiu ich w jelitach.
Przyspiesza gojenie ran
Bromelaina zawarta w owocach wspomaga delikatne złuszczanie i usunięcie martwego naskórka, przyspiesza gojenie ran po oparzeniach.
Zapobiega wypadaniu włosów
Właściwości przeciwutleniające witaminy C są potężnym środkiem przeciwko wolnym rodnikom, które niszczą porost włosów. Optymalne spożywanie ananasów (antyoksydant) dostarcza niezbędnych składników odżywczych do mieszków włosowych, dzięki czemu włosy stają się lepsze, grubsze i bardziej lśniące.
Energia dla organizmu
Ananas jest bogaty w mangan, który jest kluczowym czynnikiem wspomagającym tworzenie enzymów odpowiedzialnych za wytwarzanie energii w ciele. Zaletą owoców ananasa jest łagodzenie stanów niepokoju, lęków, ospałości i stresu.
Obniża ryzyko astmy
Beta-karoten występujący w ananasach może zmniejszyć ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej.
Jest pełen tryptofanu
To jeden z ośmiu aminokwasów, którego organizm nie wytwarza samodzielnie, pobiera z owocu, używa do produkcji serotoniny "hormonu szczęścia". Dostarczenie wystarczającej ilości aminokwasów wraz z innymi składnikami odżywczymi, takimi jak witamina B, jest niezbędne do utrzymania sprawności systemu neurologicznego. Tryptofan zapewnia odpowiednią ilości energii, wpływa na pozytywny nastrój, łagodzi lęki i bezsenność.
Ma właściwości przeciwnowotworowe
Składniki ananasa biorą udział w zapobieganiu nowotworom jamy ustnej, gardła i piersi, z uwagi na bogactwo przeciwutleniaczy i witamin, w tym witaminę A, beta-karoten, bromelainę, związków flawonowych i manganu. Z raportu Uniwersytetu Mangalayatan w Indiach, wynika, że bromelaina ma właściwości przeciwnowotworowe i sprzyja apoptozie, procesowi dzięki, któremu z organizmu usuwane są zużyte lub zniszczone komórki.
Wzmacnia paznokcie
Niedobór witaminy A i B, powoduje, że paznokcie są słabe, zniekształcone i nadmiernie kruche. Ananas to źródło witamin A i B działających wzmacniająco i antyoksydacyjnie na paznokcie.
Ananas z olejem kokosowym (domowy kosmetyk), wzmacnia, nawilża spierzchniętą skórę ust
Zmniejsza ciśnienie krwi
Wśród witamin i minerałów ananasy zawierają związki potasu. Potas jest silnym, naturalnym środkiem rozszerzającym część układu krążenia, służącego do transportowania krwi przez organizm, przez co łagodzi napięcie ścian naczyń krwionośnych i zwiększa prawidłowe krążenie krwi w różnych częściach organizmu. Rozluźnienie naczyń krwionośnych obniża ciśnienie krwi i ułatwia jej przepływ. Ananasy mogą więc pomóc w zapobieganiu takim stanom jak udar i miażdżyca.
Łagodzi nudności
Szklanka soku ananasowego pomoże na chorobę lokomocyjną, w porannych nudnościach kobietom w ciąży.
Pomaga w walce z trądzikiem
Ananas sprawdza się w pielęgnacji cery. Dzięki doskonałym właściwościom przeciwzapalnym witaminy C, bromelainy i specjalnych enzymów poprawiamy stan skóry. Ananas połączony z kurkumą daje naturalną maskę do leczenia trądzika.
Na przeziębienie i kaszel
Dzięki działaniu przeciwzapalnemu bromelainy i witaminy C ananas może być świetnym lekarstwem na leczenie przeziębienia i kaszlu. Bromelaina zmniejsza obrzęk i problemy z oddychaniem. Enzymy, które zawierają ananasy, zmniejszają stany zapalne i usuwają nadmiar śluzu w układzie oddechowym.
Ponadto bromelaina pomaga zmniejszyć nadmierne krzepnięcie krwi związane ze powstawaniem zakrzepów, a ze względu na wysoki poziom przeciwutleniaczy i witaminy C - ananas zmniejsza ryzyko uszkodzenia plamki żółtej, choroby oczu powodującej uszkodzenie siatkówki, utratę wzroku.
Ciekawostki o ananasie
- O dojrzałości i świeżości ananasa świadczy charakterystyczny słodkawy zapach, bezzapachowy ananas jest owocem niedojrzałym.
- Ananas niedojrzały jest nie tylko niejadalny, ale także trujący, wywołuje objawy podrażnienia gardła i działa jak środek o działaniu przeczyszczającym.
- Pokrojone plastry ananasa powinny być przykryty sokiem, owoc można przechowywać w lodówce przez kilka dni lub zamrozić w szczelnym pojemniku.
- Jedna szklanka świeżego soku ananasowego zawiera ponad 70% wymaganej dziennej dawki manganu. Dzieci, dorośli i osoby starsze powinny jeść kilka kawałków ananasa dziennie, aby utrzymać organizm w zdrowiu.
- Ananasy zawierają trzy razy więcej witaminy C niż pomarańcza.
- Działanie konserwantów, cukru w ananasach w puszkach, jest szczególnie szkodliwe dla osób z cukrzycą i na diecie odchudzającej.
- Mieszanka enzymów trawiących białko podrażnia usta, dziąsła i język. Bromelaina podrażnia delikatny naskórek.
Ananas - przeciwwskazania
Osobom przyjmującym:
- leki przeciwzakrzepowe,
- leki na bezsenność,
- antydepresanty i benzodiazepiny
należy zalecić umiar w spożywaniu produktów ananasowych, ponieważ mogą one zakłócać działanie tych leków. Ponadto ananas zawiera potas, który jest zdrowy, jednak przy niektórych chorobach nerek, należy konsultować się z lekarzem. Nie jest również polecany osobom z chorobami refluksowymi przełyku (GERD): przy dużej ilości zjedzonych ananasów, osoby mogą doświadczyć objawów, takich jak zgaga.
Ananas w kuchni
Owoce ananasa spożywamy jako świeży owoc, jak również w przetworach (sokach, dżemach). Plastry, kostki ananasa można dodawać do ciast, lodów, jogurtu i różnych deserów. Świeży sok ananasowy to pyszny i zdrowy napój, pełen składników odżywczych. Ananasowe wypieki to przysmak dorosłych i dzieci. Sok ananasowy bogaty w przeciwutleniacze to popularny na całym świecie napój pod nazwą pina colada. Wspaniale smakują plastry ananasa polane czekoladą.